ฟ้องผี เป็นคำที่ชาวบ้านใช้เรียกกัน เมื่อบุคคลใดตาย ถ้าบุคคลนั้นมีทรัพย์สิน เช่น ที่ดิน เงินฝากในธนาคาร หุ้น กองทุน รถยนต์ รถจักรยานยนต์ เป็นต้น จะดำเนินการจดทะเบียนโอนทรัพย์สิน โอนที่ดิน โอนรถยนต์ รถจักรยานยนต์ เบิกเงินจากธนาคาร หรือจัดการแบ่งปันทรัพย์มรดกของผู้ตายได้ จะต้องมีคำสั่งศาลแต่งตั้งให้เป็นผู้จัดการมรดกของผู้ตายเสียก่อน
ผู้มีสิทธิยื่นคำร้องขอจัดการทรัพย์มรดกของผู้ตาย
ได้แก่ 1. ทายาท. 2. ผู้มีส่วนได้เสีย 3. พนักงานอัยการ ตามมาตรา 1713
1. ทายาท ซึ่งได้แก่ ทายาทโดยธรรมและผู้รับพินัยกรรม ทายาทโดยธรรมเป็นไปตามลำดับชั้นของทายาทตามมาตรา 1629 ที่บัญญัติว่า…ทายาทโดยธรรมมีหกลำดับเท่านั้น และภายใต้บังคับ แห่ง มาตรา 1630 วรรค 2 แต่ละลำดับมีสิทธิได้รับมรดกก่อนหลังดั่ง ต่อไปนี้ คือ
(1) ผู้สืบสันดาน
(2) บิดามารดา
(3) พี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน
(4) พี่น้องร่วมบิดาหรือร่วมมารดาเดียวกัน
(5) ปู่ ย่า ตา ยาย
(6) ลุง ป้า น้า อา
คู่สมรสที่ยังมีชีวิตอยู่นั้นก็เป็นทายาทโดยธรรม ภายใต้บังคับของ บทบัญญัติพิเศษแห่งมาตรา 1635
มาตรา 1630 ตราบใดที่มีทายาทซึ่งยังมีชีวิตอยู่หรือมีผู้รับมรดกแทน ที่ยังไม่ขาดสายแล้วแต่กรณีในลำดับหนึ่ง ๆ ที่ระบุไว้ใน มาตรา 1629 ทายาทผู้ที่อยู่ในลำดับถัดลงไปไม่มีสิทธิในทรัพย์มรดกของผู้ตายเลย
แต่ความในวรรคก่อนนี้มิให้ใช้บังคับในกรณีเฉพาะที่มีผู้สืบสันดานคนใด ยังมีชีวิตอยู่หรือมีผู้รับมรดกแทนที่กันแล้วแต่กรณีและมีบิดามารดายังมีชีวิต อยู่ในกรณีเช่นนั้นให้บิดามารดาได้ส่วนแบ่งเสมือนหนึ่งว่าเป็นทายาทชั้นบุตร
มาตรา 1631 ในระหว่างผู้สืบสันดานต่างชั้นกันนั้น บุตรของเจ้ามรดกอันอยู่ในชั้นสนิทที่สุดเท่านั้นมีสิทธิรับมรดก ผู้สืบสันดานที่อยู่ในชั้นถัดลงไปจะรับมรดกได้ก็แต่โดยอาศัยสิทธิในการรับมรดกแทน
พินัยกรรมที่ตกเป็นโมฆะ หรือเป็นอันถูกเพิกถอนโดยพินัยกรรมฉบับหลัง ผู้ที่มีชื่อเป็นผู้รับทรัพย์มรดกตามพินัยกรรมนั้น ไม่เป็นทายาทผู้รับพินัยกรรมอันจะมีส่วนได้เสียที่จะร้องขอจัดการทรัพย์มรดกของผู้ตาย ดูฎีกาที่ 997/2549
2. ผู้มีส่วนได้เสีย เช่น เจ้าของร่วมในทรัพย์สินของเจ้ามรดก หรือสามีภรรยาซึ่งไม่ได้จดทะเบียนสมรส และมีทรัพย์สินร่วมกัน
บุคคลใดไม่สามารถเป็นผู้จัดการมรดกได้
1. ผู้ที่ยังไม่บรรลุนิติภาวะ
2. บุคคลวิกลจริต หรือบุคคล ที่ศาลสั่งให้เป็นผู้เสมือนไร้ความสามารถ
3. บุคคลที่ศาลสั่งให้เป็นคนล้มละลาย
วิธีการยื่นคำร้องขอตั้งผู้จัดการมรดก
– ยื่นคำร้องต่อศาลที่ผู้ตายมีภูมิลำเนาอยู่ในเขตศาลในขณะถึงแก่ความตาย ได้แก่ ศาลแพ่ง (กทม.), ศาลจังหวัด (ต่างจังหวัด) หากผู้ตายมีภูมิลำเนาอยู่ในต่างประเทศ ให้ยื่นต่อศาลที่ทรัพย์มรดกนั้นตั้งอยู่ในเขตศาล
ฟ้องผี แต่งตั้งผู้จัดการมรดก ต้องใช้เอกสารอะไรบ้าง
1. เอกสารแสดงความสัมพันธ์ระหว่างผู้ร้องกับเจ้ามรดก เช่น สูติบัตร ทะเบียนสมรส ทะเบียนบ้าน เป็นต้น
2. ใบมรณบัตรของเจ้ามรดก ทะเบียนบ้านเจ้ามรดก ใบมรณบัตรของทายาทหรือผู้มีส่วนได้เสีย
3. เอกสารเกี่ยวกับทรัพย์มรดก เช่น โฉนดที่ดิน บัญชีธนาคาร ใบหุ้น กองทุน ใบคู่มือการจดทะเบียนรถ เป็นต้น
4. บัญชีเครือญาติ
5. หนังสือให้ความยินยอมทายาท
6. พินัยกรรม (ถ้ามี)
7. หนังสือสำคัญแสดงการเปลี่ยนชื่อ-สกุล (ถ้ามี)
8. บัญชีทรัพย์
ระยะเวลาในการดำเนินคดี
กำหนดวันนัดไต่สวนคำร้องขอตั้งผู้จัดการมรดก ใช้ระยะเวลาดำเนินการประมาณ 45 – 60 วัน
ค่าใช้จ่ายแบ่งเป็น
1.ค่าธรรมเนียมศาลหรือขึ้นศาล 200 บาท
2.ค่าประกาศ 500-1000 บาท
3.ค่ารับรองคำสั่งฉบับละ 50 บาท
4.ค่าทนายความแล้วแต่ความยุ่งยากของคดีซึ่งอยู่ระหว่าง 9,000 บาท ขึ้นไป